История Узбекистана

Узбекская история включает такое большое количество событий, что трудно поместить их в одном тексте без упоминания того или иного события. Эта земля многое, что видела, вырастила много выдающихся мужчин, которые прославились своими героическими делами, удивительные открытиями и работами, и это вошло в историю. Узбекская земля очень древняя и грандиозная, полная загадок и мистерий, которые не оставят кого-либо безразличным.

Исторически сложилось, что место, где расположен современный Узбекистан был под названием Туркестан, который лучше всего известен как драгоценное сердце целой Центральной Азии. Сейчас ученые и археологи говорят, что область Узбекистана - одно из самых древних мест, где были населены люди, и они жили, здесь начиная с Палеолитического периода, что подтвердило это обнаружением примитивных инструментов в области современного Самарканда. Средний Палеолитический период был отмечен присутствием Неандертальцев, которые оставили о себе память, их захоронения были найдены археологами и размещаются они в пещере Тешик – Таш, в Сурхандарьинской области.

Эра Мезолит (15-20 тысяч лет назад) оставила после себя много напоминаний, различными каменными живописями в Шибадском районе, примитивными поселениями в Самаркандской области и многими другими очень важными экспонатами.

Развитой Неолит перевел существование людей от варваров к более выровненному существованию. Этот факт доказало обнаружение ранней примитивной керамики и поселений, обнаруженных возле реки Амударьи. Также была обнаружена стоянка по Узгуну, в северной части Каракумов, пещерные убежища в Сурхандарьинской области и многое другое.

Первые шаги к первому государству: падения и восстановление.

Начало будущего государства Узбекистан (Хорезм и Бактрия) сформировано в эпоху Бронзы (3-го тысячелетие - ранние века 1-го тысячелетия до н.э.). Этот период был очень символическим для истории Узбекистана, потому что в это время зарождался Зороастризм - первая древняя религия. Эпоха Бронзы - время зарождения Ахеменидской (персидской) державы, первой, мощной и большой империи на территории Узбекистана.

Позже, когда кампания Александра македонского прошла, Узбекская земля становится очень важным местом, одним из главных торгующих центров вдоль Великого Шелкового Пути. И это,несомненно, приводит нас к высшему уровню культурного контакта между местными людьми и иностранными торговцами. Когда культурный контакт усилился, число религий стало возрастать.

Исламская религия пришла в Узбекистане с Арабскими завоевателями (7 век). Ислам быстро заменил Буддизм и другие религиозные направления и сделал Узбекистан важной частью Мусульманского мира, одним из его центров (10-й век). Но после вторжения войск Чингизхана в 13-м веке, которые вызвали огромные разрушения, и было уничтожено огромное количество памятников культуры, из-за чего на сегодняшний день основная масса культурныхи исторических сооружений датируется после монгольским периодом.

Позднее в 14-ом столетии было время правления всемирно известного Тамерлана (Амир Тимур). Самарканд стал столицей большой и обширной империи, созданной Tимуром и вот почему там так много прекрасных зданий (минареты, мавзолеи, невероятные дворцы). Все лучшие архитекторы этого времени работали в Самарканде, чтобы сделать этот город незабываемым, самым прекрасным и главным городом всего мира. Но стабильность государства понизилась после смерти Taмерлана и привела к расколу всей империи. Династия Тимуридов оставила после себя большой след в истории и культуре Узбекистана. Бабур повлиял на литературу, Улугбек в науке.

Следующей Династией были Шайбаниды, которые управляли Центральной Азией в течение почти столетия. Но в 1599 новая Династия Аштарханиды пришла и раздробила государство на три части: Хива, Коканд и бухарское Ханство. До 19-го столетия все три Ханства были очень типичными государствами со всеми указаниями феодализма.

Туркестанское генеральство Губернатора.

Одно из самых главных событий, которые приводили в современный Узбекистан, - это вторжение Российской империи и русского языка. Ханство Коканда аннексировали, Коканд и бухарские Ханства сделали в протекторатах. Вся власть была предоставлена, назначенному генерал-губернатору и Туркестан стал генеральством Губернатора. Русскому языку были главным образом нужны сельскохозяйственные ресурсы Туркестана, так хлопковый рост был поручен на регулярной основе. Каспийская железная дорога строился, чтобы соединить Туркестан с Россией (его Европейская часть).

От Советской Республики в Независимость.

В 1917 Туркестан стал Советской Республикой и включался в структуру Русской Советской Федеративной Социалистической Республики (РСФСР). Период 1917-1921 стал очень жестким временем борьбы за национальную свободу. Партизанская война закончилась победой Красной Армии и Советской власти. Традиционная культура Туркестана была уничтожена, чтобы привить Советскую культуру и полностью привести страну к Узбекской ССР. Тридцатые годы 20-го века были посвящены полной индустриализации Узбекской ССР, строились новые города, заводы и фабрики. В течение репрессий Сталина было уничтожено много культурных и исторических памятников, а также руководства Узбекистана.

Затем началась Великая Отечественная Война Два. Это был трудный и ужасный период для Советского Союза и все его Республик. Узбекская ССР стала последним курортом для беженцев, места гостеприимства, доброты и солнечного света, Город Хлеба. Мужчины Узбекистана, уходили, чтобы воевать, а женщины работали для них, уровень индустриализации возрос еще раз.

1966 был грустно отмечен большим землетрясением, которое уничтожило много частей города Ташкента, и город восстановили многие архитекторы из всего СССР.

В 1991, после распада СССР, Узбекистан окончательно приобрел свою свободу и стал независимой Республикой. Сейчас Узбекистан - страна, ориентированная на строительстве демократии и рыночной экономики.

Үзбәкстан тарихы

Үзбәк халкының тарихы Үзәк Азиянең башка төркиләр тарихы белән тыгыз бәйләнгән һәм хәзерге Үзбәкстан чиклеренән дә чыга. Бу төбәктә башлангыч дәүләтләрнең барлыкка килүе безнең эрага тиклемге VIII – VII булатларга карый. Урта Азиядә милли-хөдүди чикләндерү үткәрү нәтиҗәсендә Төркистан АССР юкка чыгарылган, аның хөдүде ҮзССР, Төрекмәнстан ССР, Таҗикстан АССР (ҮзССР тәкибендә, 1929 елдан Таҗикстан ССР), шулай ук, Кара-кыргыз (Кыргызстан) мөхтәр өлкәсе (РСФСР тәркибендә; Кыргызстан ССР), Каракалпак мөхтәр өлкәсе (Казакстан АССР тәркибендә; соңрак Каракалпакстан АССР, 1936 елдан ҮзССР тәркибендә) тәркибенә кертелгән. Гомумүзбәк шураларының Бохарада булган 1 нче корылтаенда (1925 елның феврале) «Үзбәкстан Совет Социалистик Республикасын оештыру турында декларация» кабул ителгән. Корылтайда республиканың югары органнары: ҮзССР ҮБК һәм ҮзССР ХКШ-ы төзелгән. Административ ягыннан ҮзССР 1925 елда сигез өлкә (Сәмәрканд, Ташкент, Фирганә, Хуҗант, Зәрәфшан, Сөрхандәрья, Кашадәрья, Харәзем) вә Таҗикстан АССР (1929 елгача ҮзССР тәркибендә булган), 22 өяз һәм 241 вулыска бүлнгән. 1926 елда административ-икътисади районлаштыру гамәлгә ашырылган.

Oʻzbekiston tarix

Qadimgi davr
Qadimdan Oʻzbekiston hududida koʻchmanchi eroniy qabilalar yashab kelganlar. VII asrda ular arablar istilosiga uchraydilar.
Qoraxoniylar davlati
X asrda Xitoy hududidan oʻzbeklarning ajdodlari — Qoraxoniylar sulolasini tashkil qilgan qarluqlar kirib keladi. Markazi Samarqand shahri boʻlgan Qoraxoniylar davlati Xorazmshoh Muhammad tomonidan 1212-yilda tugatiladi.
Moʻgʻullar imperiyasi tarkibida
1219-yilda Oʻzbekiston hududiga Chingizxonning moʻgʻul armiyasi kirib keladi. Oʻzbekiston hududi Moʻgʻullar imperiyasining Chigʻatoy ulusi tarkibiga kiradi.
Temuriylar
1370-yilda Amir Temur markazi Samarqand shahrida boʻlgan mustaqil davlat yaratgani haqida eʼlon qiladi. U Oltin Oʻrda, Hindiston, Turkiyagabir necha muvaffaqiyatli yurishlar qiladi.
Buxoro amirligi (1500—1920)
1500-yilda Oʻzbekiston hududiga Oltin Oʻrda tarafidan Shayboniyxon boshchiligidagi turk-qipchoqlar bostirib kirib, Buxorova Samarqandni ishgʻol qiladilar. Oltin Oʻrda islomni Oʻzbekxondavrida qabul qilgani tufayli ular musulomon boʻlib, oʻzlarini Oʻzbekxon sharafiga oʻzbeklar deb atay boshlaydilar. Shayboniyxon yangi oʻzbek davlatini yaratib, Buxoroni ushbu davlatning poytaxti qiladi.
1709-yilda Fargʻona vodiysida Buxoro xonligidan ajralib chiqqan Qoʻqon xonligi vujudga keladi.
1868-yili Rossiya Qoʻqon xonligini ishgʻol qiladi va Buxoro xonligiustidan protektorat oʻrnatadi.
Taxminan 1500-yillarda Oks (Amudaryo) daryosining shimoliy qismidan yangi istilochilar bostirib kelishdi. Mahalliy hukmdorlarning oʻzaro nizolaridan foydalangan Shayboniyxon boshchiligidagi turk-moʻngʻul qabilalari avvaliga Movarounnahrni, soʻngra butun Xurosonniboʻysundirdilar. Soʻnggi Temuriylarning taxtdan agʻdarilishi va koʻchmanchi oʻzbeklarning bostirib kelishi oqibatida Movarounnahravvalgi siyosiy salohiyatini yoʻqota boshladi; oqibatda mamlakat siyosiy jihatdan tez quladi va markazlashgan davlatdan anchagina kuchsiz Buxoro xonligiga aylana bordi. Shayboniylar (1510—1597) va Ashtarxoniylar (1597—1737) davrlarida Buxoro xonligi tarixi toj-taxt uchun forslar va Xorazm bilan kechgan koʻplab nizolarga guvoh boʻldi. Shayboniylar sulolasi vakillaridan mamlakatning gullab-yashnashi va xalqning baxtini oʻylagan Abdullaxon II alohida ajralib turgan. Oʻzining qirq yildan ortiq hukmronligi davrida u koʻplab taʼlim markazlari, masjidlar, hammomlar, karvonsaroylar va koʻpriklar qurdirdi, xonlikning markaziy shaharlarida xushhavo bogʻlar barpo ettirdi, ibtidoiy pochta aloqasini yoʻlga qoʻydi, dehqonchilik, savdo-sotiq va ilm-fan homiysi sifatida tarixga kirdi. Bugungi Buxoroda Abdullaxon nomi haligacha tillarda doston; Buxorodagi deyarli barcha tarixiy obidalar buxoroliklarga bu hukmdorning oʻta sahiyligi va serjilo sanʼatga oshuftaligini eslatib turadi. Shayboniylar hukmroniligi davrida ulamo mullalar va xudojoʻylar davlat ishlarida faol ishtirok etganlar, buning oqibati oʻlaroq Buxoro madrasalarida asosan diniy fanlar oʻqitilgan.
Ashtarxoniylar sulolasidan keyin oʻlkada Mangʻitlar sulolasi (Chingizxonning oʻgʻli Joʻji avlodlaridan) hukmronligi davri boshlandi, ular Buxoroni 1920-yilga qadar boshqarganlar.
Xiva xonligi (1598—1919)
1598-yil Urganch (qadimda Gurganj deb atalgan)ni suv bilan taʼminlaydigan Amudaryo oʻz oʻzanini oʻzgartirishi oqibatida saltanat poytaxti Xivaga koʻchirildi. Oʻsha sanadan boshlab mamlakat Xiva xonligi deb atala boshladi.
Amudaryo xonlik hududidan oqib oʻtib, Kaspiy dengiziga quyilardi, natijada kishilarni suv bilan taʼminlabgina qolmay, hududni suv yoʻli orqali Ovrupo bilan bogʻlardi. Asrlar davomida daryo oʻz oʻzanini bir necha marta oʻzgartirgan. 16-asrning oxirlarida roʻy bergan Amudaryoning oxirgi burilishi Gurganj shahrini xarobaga aylantirgan. Hozirgi Xiva shahridan 150 km uzoqlikda joylashgan, Koʻhna Urganch aholi yashash punkti yaqinida (hozirgi Turkmaniston hududida) qadimgi poytaxtning xarobalari joylashgan.
Poytaxtni yangi joyga koʻchirishga majbur boʻlganlarida, bu shubhasiz, Xorazm tarixidagi eng ogʻir davrlardan biri boʻlgan. Ammo vaqt oʻtishi bilan xonlik yana gullab-yashnadi va qisqa vaqt ichida Xiva Islomolamining maʼnaviy markazlaridan biriga aylandi.
Demak, 1598-yil Xiva shahri xonlikning poytaxtiga aylandi, bu 10 asrlik tarixga ega kichikroq, ammo mustahkam shaharcha edi. Afsonalarga koʻra, bu shahar suvi oʻzgacha taʼmga ega boʻlgan Xeyvak qudugʻi atrofida shakllangan, quduqni esa Nuh(s.a.v.)ning oʻgʻli Simning buyrugʻiga koʻra qazishgan. Ichanqalʼa (Xiva shahrining ichki qismi)da hozir ham bu quduqni koʻrish mumkin.
1873-yil Rusiya Xiva xonligining bir qismini anneksiya qildi (bunga asosiy sabab esa, turkman bosmachilari dexqonlarni oʻgʻirlab, Xiva va Buxoroning bozorlarida qul sifatida sotishgan, Xivada olib borilayotgan qul savdolari janubiy Rusiyaning xavotiriga sabab boʻlgan).
Qoʻqon xonligi (1709—1876)
Xonlikka 1709-yil Shayboniy Shoxrux II tomonidan asos solingan. U minglar urugʻidan boʻlib, kelib chiqishi Temuriylarga borib taqaladi.
Ogʻzaki maʼlumotlarga koʻra, Amir Temurning avlodi shoh BoburSamarqanddan Hindistonga ketar chogʻi Fargʻona vodiysi orqali oʻtayotganda, uning xotinlaridan biri farzandi bilan Xoʻjand va Konibodom oraligʻidagi yoʻlda qolishga ruxsat olgan, Oltin-beshik deb ism qoʻyilgan bu bolani (1545-yil) koʻchmanchi Ming urugʻi oʻz qaramogʻiga olgan (sulola nomi ham shundan kelib chiqqan). Oltin-beshik biy deb eʼlon qilingan va Axsi shahrida yashay boshlagan. Biy unvoni meros sifatida uning avlodlariga ham oʻtgan. Uning avlodlaridan biri Abduraim Diqantoʻda qishlogʻiga koʻchib oʻtdi va taxminan 1732-yil Qoʻqon shahriga asos soldi. Shahar avvaliga Eskiqoʻrgʻon, keyinchalik Qalʼai Raimboy deb nomlangan. Abduraim Buxorodagi ichki nizolardan foydalanib, u yerga hujum uyushtiradi, Samarqandga qarovchi baʼzi qishloqlarni, Kattaqoʻrgʻonni egallab, Shahrisabzgacha boradi, lekin, u yerning hokimi bilan sulh tuzadi va hokimning jiyaniga uylanib Xoʻjandgaqaytadi, oxir-oqibatda taxm 1740-yilda oʻz qoʻl ostidagilardan biri tomonidan oʻldiriladi. Bundan tashqari fors shohi Nodirshox 1740-yil Buxoroni boʻysundirib, qoʻqonliklarni Samarqanddan quvib yuboradi. Abduraimning ukasi Abdukarimbiy endigina Qoʻqon deb atala boshlagan (1740) Eskiqoʻrgʻonga koʻchib oʻtadi (Aslida esa, "Qoʻqon shahri" atamasi anchagina qadimiy boʻlib, u haqda 10-asrda arab sayyohlari Istaxriy va Ibn Havqal Axsi shaharchasi va Shosh daryosi (Sirdaryo) yaqinida joylashgani haqida yozishgan, yaʼni bu joy hozirgi Qoʻqonning oʻrnidadir. Demak, shaharga "asos solganlar" unda shunchaki oʻrda (saroy) qurishgan va qalʼa devorlari bilan oʻrab olishgan, degan taxminlar ham yoʻq emas).
Abdulkarim va Norboʻtabiy zamonlarida xonlik hududi kengaydi. Shuni ham taʼkidlash joizki, 1774-1798-yillar oraligʻida Abdulkarim ham, Norboʻtabiy ham Xitoyga boj toʻlab turganlar.
Norboʻtabiyning oʻgʻli Olimxon togʻda yashovchi tojik qavmlarining koʻmagi bilan Fargʻona vodiysining gʻarbiy qismini oʻziga boʻysundirdi, Xoʻjand (hozirgi Leninobod), Toshkent shular jumlasidandir. 1809-yil u oʻz ukasi Umarxon tomonidan oʻldiriladi. 1821-yil Umarxonning 12 yoshli oʻgʻli Muhammadali (Madalixon) taxtga oʻtiradi. Uning hukmronlik davrida xonlikning hududi anchagina kengaydi. Xonlik oʻziga shimoliy Qirgʻiziston va janubiy Qozogʻiston hududlarini qoʻshib oldi. Bu yerlarni boshqarish uchun 1825-yil Pishpak va Toʻqmoq qalʼalari barpo etildi.
1842-yil Вuxoro amiri Nasrullaxon Qoʻqon xonligiga bostirib kirdi. Shu yillarda Madalixonning jiyani Sheralixonisyon koʻtaradi, bu isyon keyinchalik fuqarolar urushiga va etnik nizolarga sabab boʻladi. 1845-1858-yillarda (va yana 1865-yil) taxtga Sheralixonning oʻgʻli Xudoyorxon oʻtiradi.
1855-yildan boshlab mahalliy hokimlarning oʻzboshimchaligi va zulmlaridan charchagan qirgʻiz va qozoq qavmlari ruslar tarafga ogʻa boshlaydilar. Oqibatda xonlikning Rusiya harbiylari bilan bir necha marta qurolli toʻqnashuvlari yuzaga keladi. 1866-yil Rusiya imperiyasi Toshkentni, keyingi yil Xoʻjandni egallaydi. Bu vaqtda Toshkent begi Yoqubbek Xitoy tazyiqidan vaqtincha ozod boʻlgan Qashqarga qochib ketadi.
1868-yilgi Rusiya bilan savdo kelishuvlari Qoʻqon xonligini iqtisodiy jihatdan Rusiya iqtisodiga qaram qilib qoʻyadi. 1873-1876-yillarda Xudoyorxonning ichki siyosatidan norozi boʻlgan xalq gʻalayon koʻtaradi. Qoʻzgʻolonni oʻzini taxt vorisi deb eʼlon qilgan Poʻlatxon boshqaradi. Isyonchilar avvaliga Rusiyadan yordam kutishadi, ammo Rusiya ularga yordam qoʻlini choʻzishdan bosh tortadi. Bundan ranjigan Poʻlatxon 1875-yiltaxtni egallagach, Rusiyaga qarshi siyosat yuritadi, Natijada 1876-yil martida Rusiya imperiyasining generallari Kaufman va Skobelev ham harbiy kuch tashlab, qonuniy xonni himoya qilish bahonasida Qoʻqonni qamal qilishadi. Poʻlatxon tutib, qatl qilinadi, Qoʻqon xonligi tugatiladi. Sobiq Qoʻqon xonligining yerlari Rusiya Turkistonining Fargʻona viloyati tasarrufiga oʻtadi.
Oʻzbekiston SSSR tarkibida
1917-yil 7- dan 8-noyabrga oʻtar kechasi Petrogradda Ulugʻ Oktabr inqilobi nomi bilan tarixga kirgan qoʻzgʻolon uyushtirildi. Shu kech poytaxti Moskva shahri boʻlgan Rossiya Sovet Sotsialistik Federativ Respublikasi (RSFSR) tuzildi. Turkiston General Gubernatorligi oʻrnida RSFSR tarkibidagi Turkiston Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasi (Turkiston Muxtoriyati) tuzildi. Sobiq Rusiya imperiyasi protektoratlari hisoblangan Xiva xonligi va Buxoro amirligi vaqtincha mustaqil boʻlib qoldilar.
Fuqarolar urushi davrida bolsheviklar Sobiq Rossiya Imperiyasi hududlari ustidan oʻz hukmronliklarini oʻrnatib bordilar va barcha frontlarda intervensiya kuchlariga qarshi (yaʼni Angliya, Fransiya, Polsha, Turkiya, AQSH, Yaponiya va b. koʻplab mamlakatlar) kurash olib bordilar.
1919-yil iyunida Oʻrta Osiyoga Budyonniy boshchiligidagi otliq askarlar korpusi yuboriladi. Uning qoʻshini tinch xalq ustiga qurol bilan bostirib kelib, Qoʻqon, Buxoro va Xiva shaharlarini egallaydi. Buning oqibatida yuzaga kelgan ozodlik harakati qatnashchilarini „bosmachilar“ deb ayblaydilar.
1920-yil fevral oyida Qizil armiya yordami bilan Xiva xonligi va Buxoro amirligi hududlarida Xorazm va Buxoro Xalq Sovet Respublikalari tuzildi. Lekin oddiy xalq orasida shoʻrolar hukumatiga bosh egishni istamaydigan kuchlar ham saqlanib qolgandi. Milliy ozodlik kurashlari tinchib ketmadi. Hattoki Budyonniy suvoriylari ham bosmachilarni tutishga qiynalishardi, chunki ular tezda tarqab, oddiy xalq orasiga birikib ketardi. Shunda budyonniychilar qishloqlardagi barcha erkaklarni boshini tanasidan judo qila boshladilar, natijada oddiy xalq yordami bilan 1922-yil bosmachilarning asosiy qismi tutib qatl qilindi. Bosmachilar bilan kurash 1933-yilga kelib tamomila tugadi.
1920-yil 26-avgustda Turkiston muxtoriyatining Sirdaryo va Yettisuv qismlarida RSFSR qaramogʻidagi Qirgʻiziston ASSR (Qirgʻiziston Muxtoriyati) tashkil qilindi.
1922-yil dekabrida Ukraina va Belarus Shoʻro qurultoylari RSFSR bilan ittifoq tuzish toʻgʻrisida qaror qabul qildilar. Koʻp oʻtmay ularga Kavkazorti SFSR ham qoʻshildi.
1924-yil sentabrida Xorazm va Buxoro Xalq Sovet Respublikalari sotsialistik respublikalarga aylantirildi, lekin bir oy oʻtib, Oʻzbekiston va Turkmaniston Sovet Sotsialistik Respublikalari tashkil etilishi munosabati bilan chegaraviy boʻlinishlarga uchrab, viloyat maqomini oldilar.
1923-yildan 1929-yilgacha guberniyalar oʻrnida oʻlkalar va viloyatlar (SSJI davrida yozilgan barcha oʻzbek tilidagi rasmiy hujjatlarda „viloyat“ soʻzi „oblast“ tarzida, „tuman“ soʻzi „rayon“ tarzida uchraydi), volostlar va uyezdlar oʻrniga tumanlar tashkil qilindi. Boshqaruv ishini yengillashtirish maqsadida viloyatlar muntazam ravishda boʻlinib borildi. Oʻrta Osiyodagi respublikalar ham milliy yoki diniy qarashlardan kelib chiqib boʻlindi.
1923-yil SSJI tarkibiga Xorazm va Buxoro Xalq Sovet Respublikalari qoʻshildilar (SSR sifatida).
1924-yil 14-oktabrda Buxoro SSR tarkibida Tojikiston ASSR tuzildi va Qirg'iziston ASSR tarkibidan Qora-Qirg'iz avtonom oblasti ajratildi.
1924-yil 27-oktabrda rasman Oʻzbekiston SSR va Turkmaniston SSR tuzildi. Oʻzbekiston SSR tarkibiga Buxoro SSR (Tojikiston ASSR bilan birga) va boʻlib yuborilgan Xorazm SSRning uchdan bir qism hududi qoʻshildi, qolgan qismlardan biriga Qirgʻiziston ASSR tarkibiga kiruvchi Qoraqalpog'iston AO tuzildi, qolgan uchinchi qism hududda Turkmaniston SSR tashkil etildi.
Shu tariqa Oʻzbekiston ittifoqdosh respublika maqomida SSJI tarkibiga qoʻshildi, Oʻzbekiston SSRning birinchi poytaxti 1924-yilda Samarqandshahri boʻldi. 1930-yilda poytaxt Toshkent shahriga koʻchirildi.
1926-yil 1 fevralda Qirgʻiziston ASSR Qozogʻiston ASSRga oʻzgartirildi va Qora-Qirgʻiz AO uning tarkibidan ajratib olinib, oʻrniga Qirgʻiziston ASSR tuzildi.
1929-yil 16 oktabrda Oʻzbekiston SSR tarkibidan Tojikiston ASSR ajratib olindi va oʻrniga Tojikiston SSR tuzildi. Tojikiston SSR 1929-yilning 5 dekabrida SSJI tarkibiga qoʻshildi.
1936-yilning 5 dekabrida Qirgʻiziston ASSR va Qozogʻiston ASSR rasman RSFSR tarkibidan ajratilib, Sovet Sotsialistik Jumhuriyatlar Ittifoqiga SSR sifatida qoʻshildi, Qoraqalpogʻiston AO esa, Avtonom SSR sifatida Oʻzbekiston SSR tarkibiga kirdi.
SSSR tarkibida Oʻzbekiston hukumati boshliqlari
Oʻzbekiston SSR tuzilgan sanadan boshlab, 1925-yil fevral oʻrtalarigacha rasman respublika boshligʻi Fayzulla Xo'jayev boʻlgan. (1896 — 15.03.1937).
1925-yil 17 fevraldan Yo'ldosh Oxunboboyev (01 (13).07.1885 — 28.02.1943) Oʻzbekiston SSR Markaziy Ijroqoʻmi Raisi (1938-yil 21 iyuldan Oʻzbekiston SSR Oliy Sovet Prezidiumi Raisi) etib tayinlandi va umrining oxirigacha mazkur lavozimda qoldi
1938-yilning 19-dan to 21 may sanasigacha Oʻzbekiston SSR Oliy Sovet Prezidiumi Raisi lavozimida vaqtinchalik Usmon Yusupovich Yusupov (01.03.1900 — 07.05.1966) boʻldi.
1943-yil 22 martdan 1947-yil 14 martgacha Prezidium Raisi Abduvali Mo'minov boʻldi.
1947-yil 17 martdan [[1950|1950-yil 21 avgustga qadar OʻzSSR Prezidiumi Raisi lavozimida Amin Ermatovich Niyozov (1903-1973) ish yuritdi.
1950-yil 21 avgustdan OʻzSSR Raisligiga Sharof Rashidovich Rashidov (24.10 (06.11).1917 — 31.10.1983) tayinlandi va umrining oxirigacha oʻz lavozimida qoldi. Ammo, shuni ham taʼkidlash joizki, rasman respublika boshliqlari 1959-yildan to 1970-yilgacha Yodgor Sodiqovna Nasriddinova (26.12.1920), 1970-78-yillarda Nazar Matkarimovich Matchonov (01.01.1923), 1978-83-yillarda Inomjon Buzrukovich Usmonxoʻjayev (21.05.1930) boʻlishgan.
Rasmiy Moskva tomonidan uyushtirilgan, Gdlyan va Ivanovlar tomonidan olib borilgan „tozalash ishlari“ natijasida mamlakatning keyingi boshliqlari tez-tez almashtirib turildi.
21.12.1983 — 09.12.1986 Oqil Umrzoqovich Salimov (1928)
09.12.1986 — 09.04.1988 Rafiq Nishonovich Nishonov (15.01.1926)
09.04.1988 — 06.03.1989 Poʻlat Qirgʻizboyevich Habibullayev (14.10.1936)
06.03.1989 — 24.03.1990 Mirzaolim Ibragimovich Ibragimov (1928)
1990-yil 24 martda Oʻzbekiston SSR prezidenti lavozimiga tantanali ravishda Islom Abdugʻaniyevich Karimovkeldi va oʻzbek xalqini yangi gʻoya — mustaqillik sari intilishga undadi.

Mustaqil Oʻzbekiston
1991-yil SSJI boʻlinib ketishi oqibatida mustaqil Oʻzbekiston Respublikasi vujudga keldi. Islom Karimov Oʻzbekiston Respublikasining prezidenti etib saylandi. Turli islomiy radikallar jumhuriyat tepasiga chiqishga urinib koʻrishdi, ammo barcha harakatlari besamar ketdi, 1999-yil ushbu radikallar terroristik harakatlarni boshlashdi. Respublika rahbarining oqilona harakatlari natijasida koʻplab teraktlarning oldi olindi.